Boomgaard Broeders

In de boomgaard staan 840 fruitbomen, van zo'n vijftig verschillende rassen.

Appels: Perzikrode Zomerappel, Brabantse Bellefleur, Bramley's Seedling, Notarisappel, Schellinkhouter, Goud Reinette, Sterappel, Yellow Transparent, Zoete Ermgaard, Zoete Kroon, Zigeunerin

Peren: Beurré Hardy, Brederode, Clapp's Favourite, Conférence, Doyenné du Commice, Gieser Wildeman, Juttepeer, Noordhollandse Suikerpeer, Winterrietpeer

Pruimen: Belle de Louvain, Czar, Dubbele Boerenwitte, Reine Victoria, Vroege Blauwe Wijnpruim

De Boomgaard.

De boomgaard kent nog de verkavelingsstructuur zoals die honderden jaren geleden is aangelegd.
Aan dit stukje Westfriesland zijn de ruilverkavelingen van het midden van de twintigste eeuw gelukkig voorbijgegaan. De sloten die hier liggen zijn nog de sloten uit de middeleeuwen.

Oosterleek vormde een relatief hoog gelegen stukje Westfriesland waar al duizend jaar landbouw bedreven wordt. Inmiddels is de geschiedenis van deze boomgaard vanaf 1800 redelijk bekend: tussen 1800 en 1965 hebben vele generaties van de familie Roos hier hun bedrijf uitgeoefend. Van een gemengd boerenbedrijf is dat, zoals op veel plekken in Westfriesland, in de negentiende en begin twintigste eeuw geëvolueerd naar een fruittuin met appels, peren en pruimen. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw is ook een aantal kassen geplaatst, waarin druiven, perziken en rode bessen werden geteeld. De verschillende percelen waren gescheiden door sloten, waarover het fruit per bootje naar de weg werd gebracht. In de vorige eeuw lag er ook een rail met lorries aan de oostzijde van het perceel.

In het begin van de jaren zeventig zijn de meeste hoogstamboomgaarden in Nederland met subsidie, gekapt. Deze werden toen ouderwets beschouwd. Hier is echter niet gekapt, omdat boomgaard en huis gekocht waren door Dirk van Sliedrecht, een architect, meubelontwerper en verzamelaar van oude fruitrassen. Door hem en zijn familie zijn hier tussen 1970 en 2010 vele oude fruitrassen aangeplant.

In 2011 zijn het huis en de boomgaard gekocht door Jeroen Broeders en Lisan Adolf die hier sinds april 2012 samen met hun dochter Rosalie wonen. Zij zijn door de verbouwing nog niet echt toegekomen aan de boomgaard, maar willen deze de komende jaren door snoei en nieuwe aanplant en de aanleg van een aantal bruggetjes weer zoveel mogelijk in de oude glorie gaan herstellen. U bent van harte welkom om er alvast een kijkje te komen nemen! Er staan sinds kort wat bankjes op het terrein zodat u kunt genieten van de stilte en het groen.

Bron: Jeroen Broeders

Website van Jeroen Broeders: Broeders (Oude Boomgaard)

De Natuur:
De natuurwaarde van de oude boomgaard is altijd hoog. Het is hier een paradijs voor dieren. In 2012 hebben we hier al 39 vogelsoorten waargenomen. Met wat geluk zie je spechten en boomkruipers, en vliegen de fazanten voor je voeten op. 's Nachts hoor de ransuilen roepen. In de winter bivakkeren hier koperwieken en kramsvogels. Er zitten vleermuizen, egels, mollen en hazen. Verder komen hier 's zomers heel veel vlinders voor, met name Atalanta's en Koolwitjes. En natuurlijk tref je hier salamanders, padden en kikkers aan.Maar niet alle natuur is altijd even leuk: we hebben veel last van de Grote Berenklauw, een verwilderde tuinplant die bij aanraking flinke brandwonden kan veroorzaken.

De Kassen:
Vanaf het eind van de negentiende eeuw werd er op deze tuinderij uitsluitend fruit gekweekt, eerst alleen in de buitenlucht en vanaf het eind van de jaren twintig ook in een aantal kassen. Zo stond er bijvoorbeeld tussen 1925 en 1951 een kas van 8 bij 52 meter waarin druiven werden geteeld voor met name de Amsterdamse markt. En in een andere kas van 11 bij 54 meter werden rode bessen geteeld. De fundamenten van een drietal kassen, waaronder de druivenkas zijn nog herkenbaar in de boomgaard.

Een klein stukje genealogie

Familie Roos:
Tussen 1800 en 1965 werd hier 'geboerd' door de familie Roos. Het betreft hier een familiegeschiedenis waar binnen de zee en het land een grote rol hebben gespeeld, zoals trouwens voor heel Oosterleek gold.
Halverwege de zeventiende eeuw woonde op Texel Jan Janse Roos die daar 'duinmeijer' was. Zijn zoon Jan vestigde zich als "bootsgezel" in Westfriesland en voer regelmatig naar de landen aan de Oostzee. Dat deed ook zijn zoon Pieter en deden later diens zonen Jan, Pieter en Hendrik.
Toen rond 1800 de klad kwam in de zeevaart, gingen de Roosen in het dijkonderhoud, als dijkbaas, aannemer van dijkwerken of dijkopzichter. Met geleend geld werd er grond gekocht in Oosterleek en in verschillende oude documenten staan ze vanaf die tijd vermeld als "landman" of als "bouwman" (boer).
Tegen het einde van de negentiende eeuw is Pieter Hendrikszoon tuinbouwer. Dit beroep wordt ook door diens zoon Wouter uitgeoefend tot omstreeks 1965. In 1967 zijn hij en zijn vrouw verhuisd naar een bejaardentehuis. Daarna is de boomgaard eigenlijk slechts matig onderhouden.

Willem Roos (geboren in het woonhuis), loopt zijn rondje van huis naar de Herbergh. (Mei 2013 naar het verzorgingshuis "Bosmanstichting" te Venhuizen. Op 26 oktober 2015 overleden)*